Fractuurleer

Oorzaken van fractuur
I. Traumatisch
- Direct geweld
- Indirect geweld: het aangrijpingspunt v.h. trauma en de plaats van de fractuur verschillen
- Spierweefsel: spierkrampen kunnen de oorzaak zijn van fracturen en luxaties
II. Pathologisch ( zonder een adequaat trauma). Bijv. vermoeidheidfracturen, oesteoporotische inzakkingsfracturen van wervels, botmetastase fracturen
Voor een goede beschrijving van een fractuur dienen de volgende aspecten van de fractuur beschreven te worden:
- Lokalisatie (AO classificatie, Garden Classificatie)
- Breuklijnen (segmentaal, communitief, geinclaveerd, impressie, avulsie, spiraal, dwarse, schijne, compressie, greenstick, intra-articulair)
- Dislocatie
- Open of gesloten fractuur (geclassificeerd volgens de Gustilo classificatie)

Breuklijnen
Een compressie fractuur is een fractuur die ontstaat door inzakking van een wervellichaam. Meestal gaat hier een verzwakking van het betreffende wervellichaam aan vooraf, door osteoporose of een lytische laesie door botmetastases.
Er zijn twee soorten intra-articulaire fracturen:
- Partieel intra-articulaire fractuur. Een deel van het gewricht blijft verbonden met de schacht van het bot.
- Volledige intra-articulaire fractuur. Bij deze vorm is het gewrichtsvlak niet meer met de schacht verbonden.
Greenstick fractuur
- Een transverse fractuur in de cortex. Deze biedt uit tot in de midden lijn van het bot en loopt dan in de richting van de longitudinale as. Daarbij zonder disruptie v.d. cortex
- Een torus fractuur. Dit is een veel voorkomende fractuur bij kinderen als gevolg van een val op de uitgestrekte hand. De fractuur is een combinatie van plastische deformatie en complete fractuur van de cortex in het gebied van de epifysair schijf.
- Een gebogen fractuur waarbij het betreffende bot gedraaid wordt om zijn lengte as.

Torus fractuur, greenstick fratuur

Dislocatie
Het perifere meest distale deel van de fractuur bepaalt hoe de dislocatie benoemd wordt.
I. Dislocatio ad axim: dit is een dislocatie waardoor er een hoekstand ontstaan tussen bot fragmenten.
II. Dislocatio as latitudinem: dit is een verplaatsing van een van beide botfragmenten in horizontale richting.
III. Dislocatio ad longitudinem cum contractione: dit is een dislocatie waardoor er een verkorting ontstaat van het totale bot
Dislocatio ad longitudinem cum distractione: dit is een locatie waardoor er een verlenging ontstaat van het totale bot
IV. Dislocatio ad peripheriam: dit is een dislocatoe met een rotatie als gevolg

Dislocatie

Zekerheidssymptomen
Lokaal voorkomende symptomen die wijzen op de aanwezigheid van een fractuur zijn:
- Abnormale stand
- Abnormale beweeglijkheid
- Crepitaties
- Asdrukpijn
Bekende letsels van zenuwen dat samen gaan met fracturen:
- N. Axillaris bij letsels van de schouder
- N. Radialis (loopt over de humerusschacht) bij fracturen van de bovenarm
- N. Peroneus bij hoge fibulafracturen

Pre-existente pathologie bij pathologische fracturen
Lokale aandoeningen
- Kwaadaardige gezwellen van het bot (osteosarcoom)
- Uitzaaiingen (metastasen)
- Botcyste (juveniel, aneurysmatisch)
- Osteomyelitis
- Echinococcus-cyste (een zeldzame parasitaire cyste)
Constitutionele aandoeningen
- Rachitis
- Osteomalacie
Aandoeningen waarbhij het bot snel breekt
- Seniele bot-atrofie
- Post-menopausale bot-atrofie
- Inactiviteits-atrofie
- Osteogenesis imperfecta (Blue Sclerase)
- Hyperparathyreoidie
- Morbus Cushing
- Cortico-steroid medicatie

Repositie
Voor langduringe tractie bestaan er twee vormen: kleefpleisterrekverband en snaartractie.
Kleefpleisterrekverband wordt aangeled met plesiters op de huid, via welke de trekkracht aangrijpt en zich voortzet over de rest van de extremiteit. Dit kan slechts gedurende korte tijd worden toegepast met een kleine kracht. Deze methode wordt gebruikt bij jonge kinderen.
Snaartractie. Via de tractie grijpt de trekkracht direct aan op het skelet. Een metalen snaar wordt distaal van de fractuur door het bot geboord waarop een trekkracht wordt uitgeoefend. Met deze techniek is grotere kracht mogelijk.
Conservatief behandeling
Conservatieve behandeling vindt plaats bij stabiele gesloten fracturen die niet gedisloceerd zijn (al dan niet na repositie). (Na repositie) volgt immobilisatie waardoor gips wordt gebruikt. Men gebruikt twee technieken:
- Gipsspalk: de spalk wordt gebruikt in de acute fase, vanwege de zwelling van de extremiteit.
- Circulaire gips wordt aangelegd nadat de zwelling is afgenomen
Aanleggen van circulaire gevoerde gips in drie stappen:
I. Tricot kous en wattenlaag
II. Gipsverband
III. Zwachtel
! Tenen en vingertoppen moeten vrijgelaten worden om de bloedtoevoer naar het betreffende ledemaat te controleren.
Chirurgische behandeling
Operatieve fractuur behandeling kan gebeuren door middel van: osteosynthese met platen, schroeven of pennen of met een externe fixateur. Een derde optie is gewrichtsvervanging met een endoprothese.